Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın açıklaması üzerine, sağlık çalışanları ve 50 yaş üstündeki vatandaşlar için üçüncü doz koronavirüs aşılaması başladı. Üçüncü doz aşı hakkı tanınanların istedikleri aşıyı tercih etme şansı var. Ancak, hem süreler hem de aşı tercihleri konusunda vatandaşın kafası karışık. İlk iki dozu Sinovac ya da BioNTech aşısı yaptıranlar üçüncü doz olarak hangisini tercih etmeli? İkinci dozla üçüncü doz arasında kaç ay olmalı? Covid geçirenler ne kadar süre sonra aşı olmalı? Bu soruların cevabını Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul’a sorduk...
ÜÇÜNCÜ DOZ AŞIYI NE ZAMAN YAPTIRALIM? Bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalar mevcut aşıların koruyuculuğunun ikinci dozdan sonra 6 ay olduğunu gösteriyor. Şu andaki bilgilerimize göne özellikle inaktif aşı yaptıranların bağışıklık cevabını hatırlatmak amacıyla en az 6 ay sonra üçüncü dozu yaptırmaları gerekiyor. Daha önce yaptırılabilir mi? Reenfeksiyon dediğimiz ikinci defa koronavirüs enfeksiyonuna yakalananlarla yapılan çalışmalar, enfeksiyonun 90 günden sonra gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Bu sebeple bir başka yaklaşım da, hatırlatma dozu olan üçüncü dozun ikinci aşıdan 3 ay sonra yaptırılabileceği yönünde. Bu kanıtlanmış bir veri değil ama yaptırılmasının da bir zararı olmaz.
HANGİ AŞIYI TERCİH EDELİM? Öncelikle kişi hangi aşıya ulaşılabiliyorsa onu tercih etmeli. İki dozu inaktif bir aşı olduysanız (Sinovac) üçüncü dozu da yine inaktif aşı yaptırarak bağışıklık cevabınızı artırabilirsiniz. Ama şu andaki çalışmalar bağışıklık cevabını en iyi harekete geçiren aşıların mRNA aşıları (Türkiye için BioNTech) olduğunu gösteriyor. Bu sebeple eğer seçeneğiniz varsa 3. dozu bir mRNA aşısı olmakta fayda var.
İKİ DOZ BIONTECH YAPTIRANLAR NE KADAR BEKLEMELİ? İki doz mRNA aşısı yaptıranların 3 ay sonra yeniden aşı yaptırmalarına gerek yok. Çünkü yeterli düzeyde bağışıklık geliştiği düşünülüyor. Ancak 6 aydan sonra ne kadar devam ettiği bilinmiyor. Bu yüzden bu kişilerin 6 aydan önce 3. dozu yaptırmalarına gerek olmadığını söyleyebiliriz.
KORONAVİRÜS GEÇİRENLER NE KADAR SÜRE SONRA AŞI YAPTIRMALI? Daha önce bu süre 6 ayla sınırlandırılmıştı. Şimdi 3 aya indi. Reenfeksiyonların da 3 aydan sonra ortaya çıktığı düşünülürse üçüncü dozun enfeksiyondan 3 ay sonra yaptırılabileceğini söyleyebiliriz.
ANTİKOR BAKTIRALIM MI? Antikor cevapları ile kişiyi hastalıktan koruma arasında direkt bir bağlantı yok. Özellikle total antikor değil ama nötralizan antikorun düzeyi hastalıktan koruma açısından bir öngörüdür; ancak bağışıklığımızın sadece belirli bir bölümünün durumunu gösterir. Bu sebeple antikorunuz düşük bile olsa, yaptırdığınız aşının oluşturduğu bağışıklık sizi ağır hastalıktan ve hastaneye yatmaktan koruyacaktır. Bu yüzden antikor baktırarak üçüncü doz kararının verilmesi çok anlamlı değil.
ZİYNETİ KOCABIYIK